Rotator cuff letsel

Rotator cuff letsel (peesletsel) van de schouder

Bij meer dan de helft van de patiënten met schouderpijn is er sprake van een zogenaamd SAPS (SubAcromiaal PijnSyndroom). Een SAPS gaat vrijwel altijd gepaard met een beschadiging van de pees. In de pezen van spieren rondom de schouder komen scheuren of scheurtjes veel vaker voor dan gedacht. Een cuff is een manchet van pezen van verschillende spieren die het gewricht stabiliseren (rotatorenmanchet of rotatorcuff). De meeste rupturen zijn klein tot middelmatig en betreffen de m.supraspinatus pees (pees die bovenop het schouderblad loopt).

Verschillende afwijkingen van de rotator cuff spieren

Chronische tendinopathie (peesaandoening) en/of (bursitis)
Partiële (gedeeltelijke) cuffruptuur
Full thickness cuffruptuur (volledige scheur)
Massieve cuffruptuur (scheur van 2 0f meer pezen)
Cuffarthropathie (peesletsel (scheurtjes) a.g.v. slijtage)

Risicofactoren

Leeftijd
Belastend werk
Trauma van de schouder
Subacromiale ‘impingement’
Genetische predispositie
Roken
Hypercholesterolemie
Cuffruptuur aan de andere (contralaterale) zijde
Multipele glucocorticoïdinjecties

Kenmerken en voorkeur therapie

Bij gezonde mensen zonder schouderpijn is er vaak sprake van een peesbeschadiging. Boven de 60 jaar heeft 30% een peesbeschadiging. Hiervan heeft 66% geen schouderpijn en 33% een intermitterende en/of continue schouderpijn. Meer schade vergoot wel de kans op maar niet de ernst van de pijn. Er lijkt geen relatie te bestaan tussen de pijnintensiteit en de grootte van de scheur in de pees.

Degeneratieve rotator cuff ruptuur

Geleidelijke ontstaanswijze
Man = Vrouw
Boven de 60 jaar heeft 25% een cuffruptuur
2/3 van de patiënten is de ruptuur klein en asymptomatisch (zonder pijn). ‘Slechts’ 1/3 heeft daadwerkelijk schouderpijn
Veel vaker in dominante arm
Patiënt presenteert een SubAcromiaal Pijn Syndroom (SAPS)
Recidief van episode met schouderpijn afhankelijk van wel of niet meedoen van de slijmbeurs
Meestal boven 65 jaar, nachtelijke pijn, verzwakking exorotatie
Therapie: fysiotherapie / oefentherapie de eerste keuze: 75% reageert goed/voldoende; ongeveer 25% naar orthopedisch chirurg .

Traumatische rotator cuff ruptuur

Schouderpijn na trauma (skiën of mountain biken = val op chouder, schouderluxatie of plotse tractie aan arm)
Actieve sporters van 30-50 jaar (jonge leeftijd: < 60 jaar)
Krachtsverlies/onvermogen tot abductie (zijwaarts heffen) meer dan 1 week
Ineens klachten na klein trauma (combinatie van degeneratieve cuff)
Therapie: eerder en frequenter naar orthopedisch chirurg

Oefenprogramma

Conservatieve behandeling (fysiotherapie, soms ondersteund met medicijnen en/of een injectie) van een niet traumatische full thichness rotator cuff ruptuur (volledige scheur) is voor ongeveer 75% succesvol.

Omdat peesvezels maar langzaam herstellen en peesweefsel niet houdt van plotselinge veranderde belasting, is het op voorhand duidelijk dat een huiswerkoefenprogramma’s stap voor stap (rustig opbouwend) langdurig, minimaal 12 weken moet worden toegepast.

Spinefysio werkt volgens de indeling van peesletsels van Schoudernetwerk Nederland

Oefentherapie bij peesletsel met hoge reactiviteit (stadia reactief)
- Doel: verminderen pijn / inflammatie
- Tijdelijk verminderen van activiteiten die pijn geven (gedoseerde rust)
- Isometrisch oefenen; 3-5x 30-45 seconden (50-80% MVIC), 2 minuten pauze, 3-5x per dag
Beperkt letsel met normaal actief functioneren (stadia beperkt letsel)
- Doel: verbeteren lokaal herstel en kracht
- Oefenen:
  1. Excentrisch: 3 series van 10-15 herhalingen, 1 minuut pauze, 1-2 oefeningen, 2x per dag
  2. Concentrisch: eerst rustige uitvoering, weerstand aanpassen, 6-10 herhalingen per serie
  3. Functioneel: transmissie van kracht door dynamisch bewegen met verhogen snelheid, sport
Groot letsel met onvoldoende actief functioneren (stadia groot letsel)
- Doel: herstel functies
- Vanaf ruglig arm(en) strekken, daarna vanaf half-lig en stand, daarna rustig actief oefenen (The Thorbey Programme)